Ojciec Marian Żelazek

Urodzony w Palędziu misjonarz, który za pomoc trędowatym, działalność misyjną i oświatową w Indiach został nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla.  Misjonarz, podczas wizyty w kraju, 12.08.2002 r. odwiedził Gminę Dopiewo. 

Przyszedł na świat 30.01.1918 r. Był siódmym z szesnaściorga dzieci w rodzinie włościańskiej Stanisława i Stanisławy (z Szymkowiaków) Żelazków. Ochrzczony 10.02.1918 r. w kościele w Skórzewie. Pierwsze 8 lat życia spędził w Palędziu. Szkołę podstawową rozpoczął w Dopiewcu, a następnie kontynuował w Poznaniu, gdzie Żelazkowie przeprowadzili się w 1926 r.  Następnie uczęszczał do gimnazjum misyjnego w Górnej Grupie pod Grudziądzem. W 1937 r. rozpoczął nowicjat w seminarium duchownym w Chludowie, u werbistów.

Pierwsze śluby zakonne złożył 4.09.1939 r., tuż po wybuchu II wojny światowej. Większość okupacji spędził w obozach. Po aresztowaniu 20.05.1940 r. został osadzony w Forcie VII w Poznaniu, skąd trafił do Dachau, gdzie przebywał aż do wyzwolenia obozu do 29.04.1945 r.. Pięć miesięcy 1941 r. spędził w obozie w Gusen. Po wojnie studiował w Rzymie w Instytucie Anselmianum. Święcenia kapłańskie przyjął 18.09.1948 r. 

Pracę misyjną rozpoczął 21.03.1950 r. w Indiach, gdzie przez 25 lat pracował wśród Adiwasów w dżungli. Organizował tam m.in. placówkę misyjną w Bondamuda. Od 1.06.1975 r., przez długie lata, pomagał trędowatym w Purii nad Zatoką Bengalską, aż do swojej śmierci 30.04.2006 r.

Poświęcenie i działalność Ojca Mariana Żelazka zostały docenione. Ruch Solidarności z Ubogimi Trzeciego Świata MAITRI zgłosił misjonarza w 2002 r. do Pokojowej Nagrody Nobla. Ojciec Marian Żelazek został wyróżniony: Medalel im. Karola Marcinkowskiego (2000), Statuetką „Złotego Hipolita” (2002), Medalem Polonia Mater Nostra Est (2003), Nagrodą im. Sérgio Vieira de Mello (2005) i Honorowym Obywatelstwem Miasta Poznania (2005).

Słowniczek:

• Werbiści – misjonarze, głoszący ewangelię. Historia zgromadzenia sięga 1875 r. Pracują w kilkudziesięciu krajach na 6 kontynentach. Obecni w Polsce od 1920 r. , przy czym utworzenie Prowincji Polskiej przypada na 1935 r.
• Fort VII – podczas II wojny światowej i w okresie okupacji niemieckiej, obóz zagłady działający na terenie Fortu VII Twierdzy Poznań.
• Adiwasi – rdzenna ludność Indii, plemiona koczownicze mówiące różnymi językami.
• Leprozoria – kolonie trędowatych, współcześnie nadal istnieją w Indiach.
• Trąd – choroba zakaźna, napiętnowana społecznie.

Miejsca związane z misjonarzem na terenie Gminy Dopiewo

LEGENDA:

1. W pobliżu tablicy, między dzisiejszą ul. ojca Mariana Żelazka a ul. Nową, stał dom rodzinny, w którym urodził się misjonarz. Dom nie zachował się do czasów współczesnych.
2. Kościół pw. św. Marcina i św. Wincentego w Skórzewie – miejsce chrztu przyszłego misjonarza w 1918 r.
3. Krzyż z tablicą pamiątkową u zbiegu ul. Słonecznej i ul. Nowej w Palędziu.
4. Tablica pamiątkowa na murze Świetlicy Wiejskiej w Palędziu, przy ul. Leśnej 17, odsłonięta 12.08.2007 r., z okazji piątej rocznicy wizyty ojca M. Żelazka. 
5. Głaz pamiątkowy przy skrzyżowaniu ul. Pocztowej i ojca M. Żelazka w Palędziu, odsłonięty 14.09.2008 r. Miejsce organizacji corocznych uroczystości Towarzystwa Pamięci Ojca Mariana.
6. Rondo w Skórzewie przy ul. Poznańskiej i ul. Kolejowej zyskało Patrona – Ojca Mariana Żelazka w 2018 r. 
7. Dom Pomocy Społecznej w Lisówkach – miejsce spotkania z seniorami w 2002 r.
8. Szkoła Podstawowa w Dopiewcu przy ul. Szkolnej. Miejsce rozpoczęcia edukacji.
9. Wizyta Ojca Mariana Żelazka w Urzędzie Gminy w Dopiewie (2002 r.).

Pamiątkowy wpis Ojca Mariana Żelazka w kronice Domu Pomocy Społecznej w Lisówkach z 2002 roku.

RODZINA ŻELAZKÓW W PALĘDZIU XIX - XX w.

W 1880  r. do Palędzia przenosi się z Dąbrowy, pochodzący ze Skórzewa Marcin Żelazek (1851-1926) wraz z żoną Antonią z domu Kasprzak (1853-1927). Zakładają gospodarstwo rolne. Kontynuują młynarskie tradycje - stawiają drewniany wiatrak, napędzajacy urządzenia  młyna.

W 1885 r. na świat przychodzi Stanisław (5.10.1885 - 4.11.1971) jako piąte dziecko Żelazków, przyszły spadkobierca ojcowizny  w Palędziu i ojciec obu misjonarzy – Stanisława i Mariana. Osoba kreatywna i przedsiębiorcza:

• 28.10.1917 r. - wybrany na członka Reprezentacji Parafialnej w Skórzewie.
• 03-05.12.1918 r. - delegat Powiatu Poznańskiego Zachodniego na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu.
• 1918/1919 - uczestnik Powstania Wielkopolskiego.
• 1924 r. - wybrany wiceprezesem Kółka Rolniczego w Skórzewie.

Dnia 15.11.1908 r. Stanisław Żelazek poślubił w kościele skórzewskim Stanisławę Szymkowiak (16.03.1885 - 23.12.1950), córkę Michała
i Katarzyny z domu Wiciak (włościan z Palędzia). W latach 1909-1930 mieli 16 dzieci (dwoje spośród nich zmarło w wieku niemowlęcym).

W roku 1928 na skutek światowego kryzysu gospodarczego Żelazkowie sprzedali majątek w Palędziu i przenieśli się do trzypokojowego mieszkania przy ulicy Pamiątkowej na poznańskiej Wildzie. Przez jakiś czas Stanisława z najmłodszymi dziećmi korzystała z gościny u brata Walentego Szymkowiaka w Palędziu. Uruchomili sklep spożywczo-warzywniczy w Poznaniu przy ul. Pamiątkowej, który stanowił główne źródło dochodu dla licznej rodziny.

Przeprowadzka na poznańską Wildę, atmosfera rodzinnego domu i związek rodziny Żelazków z nową parafią p.w. Zmartwychwstania Pańskiego zaowocowały powołaniami dwóch synów do służby Bogu.  Marian - młodszy i bardziej znany z braci misjonarzy, urodził się 2 lata po Stanisławie i żył 14 lat dłużej.

Poniżej zdjęcie rodziny Żelazków, 1923 r. (w nawiasach daty urodzin poszczególnych członków rodziny)
Na górze - od lewej: Wacław (1919), Stanisław (1916), Mieczysław (1909), Kaźmierz (1911), Marian (1918).
Na środku - od lewej: Stanisław (1915), Stanisława (z domu Szymkowiak) z córką Urszulą (1930), Stanisław z córką Zosią (1929), Maria (1914), Władysław (1913). 
Na dole - od lewej: Janina (1922), Irena (1926), Henryk (1927), Zdzisław (1924) 

O. MARIAN ŻELAZEK SVD
(30.01.1918 – 30.04.2006)

• Po ukończeniu Liceum Marii Magdaleny w Poznaniu wstąpił do Niższego Seminarium Księży Werbistów (SVD) w Górnej Grupie.
• W maju 1940 r. - aresztowany i wywieziony do Fortu VII w Poznaniu wraz z innymi werbistami. Spędził 5 lat w obozach koncentracyjnych w Dachau i Gusen. Spośród 26-osobowej grupy, zginęło 14 werbistów. Wspominał: „Ile razy któryś z moich kolegów seminaryjnych umierał w obozie, stawałem się jakby spadkobiercą i jego powołania”.
• Po zakończeniu wojny wyjechał do Rzymu, na studia teologiczne na Anselmianum.
• 18.09.1948 r. - wyświęcony w Rzymie na kapłana.
• 21.03.1950 r. - wyjechał na misję do Indii, prowadził pracę duszpasterską wśród pierwotnego ludu Adiba.
• 1964 r. - został inspektorem 171 szkół katolickich w okręgu Sinbar (Indie).
• 1968 r. - zorganizował placówkę misyjną w Bundamurola (Indie), gdzie wybudował Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej.
• 1.06.1975 r. - rozpoczął pracę w Puri (stan Orissa) nad Zatoką Bengalską – to jedno z najświętszych miast Hindusów. Zorganizował pomoc dla trędowatych, widząc ich nędzę, a ze strony społeczeństwa pogardę i odrzucenie. Urządził leprozorium dla 600 osób - dał dach nad głową, zbudował szkołę i stworzył miejsca pracy. Wspominał: „Tylko misjonarz żyjący głęboką wiarą, uprzejmy i tak zwyczajnie dobry może przybliżyć ludziom Chrystusa”.
• 11.12.1985 r. - poświęcenie Kościoła p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Puri. Otwarcie Centrum Poszukiwania Prawdy.
• 18.09.1998 r. - obchodził Złoty Jubileusz Kapłaństwa.
• 2002 r. - nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Wśród wielu nagród za działalność na rzecz trędowatych, najbardziej cenił sobie tytuł, jaki nadali mu podopieczni - „Bapa”, czyli Ojciec.
• 21.01.2006 r. - po latach zabiegów i starań o. M. Żelazka, otwarto w Puri Centrum Duchowości Św. Arnolda.
• 30.04.2006 r. - odszedł w Puri, został pochowany na cmentarzu werbistów w Jharsuguda.

Mottem jego życia było powiedzenie: Nie jest trudno być dobrym, wystarczy tylko chcieć.

Ks. dr STANISŁAW ŻELAZEK CR 
(15.08.1916- 20.08.1990)

• Związał swoje życie ze Zgromadzeniem Zmartwychwstańców (CR), wstępując do Niższego Seminarium Duchwnego na Wildzie w Poznaniu.
• 15.08.1937 r. - złożył śluby zakonne w Krakowie.
• do 1940 r. - studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W obawie przed wysyłką na Sybir wrócił pieszo do Krakowa.
• 3.11.1940 r. - przyjął święcenia kapłańskie.
• 1945 r. - został magistrem teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim.
• 31.05.1949 r.- uzyskał tytuł doktora teologii, studiował razem z ks. Karolem Wojtyłą, przyszłym Papieżem.
• 1952-1956 - został profesorem teologii moralnej, wykładał w Seminarium Duchownym na Wildzie w Poznaniu.
• 1956-1959 - rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie.
• 07.11.1959 r. - został przełożonym Zgromadzenia Zmarchwystańców w Rzymie oraz rektorem seminarium i generalnym archiwistą.
• 1962 r. - uzyskał tytuł doktora prawa kanonicznego  na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim.
• 1964 - 1965 - pełnił funkcję rektora na Menterolli - jednym z najstarszych Sanktuariów Maryjnych w Europie.
• 1966 - 1990 - następne 25 lat kapłaństwa poświęcił na misyjną pracę duszpasterską w Brazylii, gdzie był proboszczem kilku parafii: (1966 - 1977 - w Santa Barbara w Rio Claro, 1978-1982 - w Sagrada Familia w Sao Paulo, 1982-1985 w Butanta, 1985 - 1990 - Franco da Rocha); 
• autor wielu artykułów w czasopismach brazylijskich i w „Dzienniku Chicagowskim”.
• 20.08.1990 r. - zmarł nagle w Poznaniu na 13 dni przed Złotym Jubileuszem kapłaństwa, pochowany w grobowcu zmartwychwstańców na cmentarzu na Junikowiew Poznaniu.

   Przez całe życie był wierny hasłu zmartwychwstańców: Prawdą i Miłością.

W styczniu 2021 r. ukazał się pierwszy numer kwartalnika „Misjonarz z Palędzia”, którego wydawcą jest Towarzystwo Przyjaciół Ojca Mariana Żelazka z Palędzia. To nowa inicjatywa palędzian, dla których pochodzący z ich miejscowości nestor polskich misjonarz, znany m.in. z opieki nad trędowatymi i działalności oświatowej w Indiach, jest siłą napędową - spirytus movens.